Rau cải cúc hay còn tên gọi là rau cúc tần, tần ô, là thực phẩm quen thuộc của người Việt Nam. Nhưng cải cúc không phải chỉ để nấu canh mà còn là một vị thuốc quý. Cải cúc chữa được nhiều bệnh thường gặp ở cả người lớn lẫn trẻ nhỏ, bởi trong rau cúc chứa rất nhiều chất dinh dưỡng như: 1,85% protid, 2,57% glucid, 0,43% lipid và nhiều vitamin A, B, C… Cải cúc có khả năng giúp phòng chữa bệnh do giá lạnh từ trong và ngoài cơ thể nên rất thích hợp sử dụng trong ngày đông giá lạnh. Nó lại có công hiệu trị chứng hồi hộp, tim đập mạnh, đánh trống ngực, mất ngủ, tâm phiền bất an…

Đông y cho rằng, rau cải cúc có vị ngọt, hơi đắng, the, thơm, tính hơi mát, lành không độc, có tính năng tiêu thực, thanh đàm hỏa, yên tâm khí. Rau có công hiệu chữa trị ho lâu ngày, làm tán phong nhiệt, chữa đau mắt, nên được sử dụng cho các chứng như: ăn kém tiêu, viêm họng, viêm phế quản… nhờ sự có mặt nhiều loại dưỡng chất…

Dưới đây là một số cách trị bệnh rất hiệu quả của cải cúc.

Trị cảm cúm: lấy 150g rau cải cúc tươi, rửa sạch, để ráo nước và cho vào tô. Nấu cháo, đổ cháo đang sôi lên trên tô cải cúc, để 5 – 10 phút rồi trộn rau lên ăn, mỗi ngày cần ăn từ 2 – 3 lần. Đây là món ăn bài thuốc có tác dụng giải cảm nhanh, hiệu quả mà không cần uống thuốc.

Chữa ho dai dẳng: nấu canh phổi lợn cải cúc ăn với cơm để trị ho dai dẳng. Cần dùng 150g cải cúc tươi, 200g phổi lợn. Sau đó xắt nhỏ phổi lợn, ướp gừng và gia vị. Xào chín rồi cho nước vào đun sôi. Cho cải cúc vào, rau vừa chín tắt bếp ngay. Nên ăn lúc canh còn nóng, mỗi ngày một lần, ăn liên tục trong 3 – 4 ngày.

Bổ tỳ, trị hoa mắt, lợi tiểu: lấy 200g cải cúc, một con cá diếc 0,5kg, một ít rượu, dầu ăn, và các gia vị vừa đủ. Cá diếc làm sạch, bỏ vảy, đem rán vàng, rồi cho rượu vào đảo qua, cho gừng, nước vào tiếp, nấu với lửa nhỏ cho cá chín thì cho cải cúc vào và nấu đến sôi lại, nêm nếm gia vị. 10 ngày là một liệu trình.

Chữa ho ở trẻ em: lấy cải cúc 6g, xắt nhỏ, thêm mật ong, đem chưng, uống nhiều lần trong ngày. Lưu ý: không áp dụng cho trẻ dưới 1 tuổi.

Trị đau đầu: lấy một nắm lá cải cúc tươi rồi hơ nóng, chườm lên đỉnh đầu và hai bên thái dương mỗi khi đau đầu hoặc buổi tối trước khi đi ngủ. Nếu không trúng mùa cải cúc, có thể dùng cải cúc khô để chữa đau đầu theo cách sau: 10 – 15g cải cúc khô cho vào siêu, đổ 3 tô nước, sắc còn 1 tô. Uống sau khi ăn, ngày 2 lần sáng và tối. Uống liên tục 5 – 7 ngày để có hiệu quả tốt nhất.

Hạ huyết áp, trị rối loạn tiêu hóa: nhờ tính mát, vị tê, không độc lại có tác dụng hòa tỳ vị, an tâm khí lại chứa những chất kiềm mật nên cải cúc có tác dụng hạ huyết áp, bổ não, những chất xơ thô tốt cho tiêu hóa, thông tiện và giảm cholesterol. Ăn sống hay dùng để nấu canh đều có tác dụng trị bệnh hiệu quả. Có thể dùng món cải cúc nấu canh thịt hoặc tôm, cải cúc trộn salad, canh cải cúc rong biển, dùng làm thực phẩm ăn lẩu… để trị bệnh.

Những người hay bị lạnh bụng, tiêu chảy thì nên hạn chế ăn cải cúc.

BS. HOÀNG XUÂN ĐẠI